Ay avtomobili

Ay avtomobili (ing. Lunar rover, tam adı ilə: Lunar Roving Vehicle (LRV)) — Ayda istifadə üçün nəzərdə tutulmuş avtonəqliyyat vasitəsidir. Apollon proqramındakı Ay modulları ilə Aya nəql edilmişdirlər.

Ay avtomobili, Aydakı aşağı cazibə mühitində işləmək, Ay səthində hərəkət etmək və Apollon astronavtlarına daha geniş bir ərazini tədqiq etməyə imkan vermək üçün hazırlanmışdır. Apollon 15-də David Scott və James Irwin tərəfindən, Apollon 16-da John Young ve Charles Duke tərəfindən, Apollon 17-də Eugene Cernan ve Harrison Schmitt tərəfindən istifadə edilən üç ədəd ay maşını Ay səthində olmuşdur.

Apollon 15 missiyasında istifadə edilmiş olan ay maşını

Apollon 17 missiyasında çəkilmiş Ayın panoramik şəkili. Ortasında Ay maşını Lunar Roving Vehicle görünür (1972).

Hər vasitə gündə bir dəfə olmaqla, 3 günlük missiya dövründə 3 ayrı gəzintidə istifadə olunmuşdur. Apollon 15-in Ay avtomobili 3 saat 2 dəqiqə ərzində ümumilikdə 27,8 km yol qət etmişdir. Maksimum bir dəfəyə 12,5 km məsafə qət edilmiş və Ay modulundan maksimum 5 km məsafədə uzaqlaşılmışdır. Apollon 16-da Ay maşını ilə 3 saat 26 dəqiqə ərzində 26,7 km məsafə qət edilmişdir. Ən uzun gəzinti 11,6 km olmuş, və Ay modulundan maksimum 4,5 km uzaq yol gedilmişdir. Apollon 17-nin ay maşını ilə 4 saat 26 dəqiqə ərzində 35.9 km yol qət edilmişdir. Ən uzun gəzinti 20,1 km, Ay modulundan uzaqlaşılmış ən uzun məsafə 7,6 km təşkil etmişdir

Ay avtomobilinin çəkisi 210 kq idi və əlavə 490 kq daşıyacaq qədər dizayn edilmişdir. Gövdəsi 3,1 metr, təkər bazası 2,3 metr idi. Ən hündür nöqtəsi 1,14 metr idi. Gövdəsi, ay moduluna qatlanaraq yerləşdirilə bilməsi üçün, 2219 alüminium hissə qaynaqlanmış və ortasından bağlanmış olan 3 ədəd şassidən ibarət idi. Alüminiumdan bükülə bilən və yan yana yerləşdirilmiş 2 ədəd oturacağa malik idi. Oturacaqların arasına bir qol dayama vasitəsi yerləşdirilmişdi və hər oturacaqda tənzimlənən ayaq qoymaq üçün nəzərdə tutulan xüsusi yer və təhlükəsizlik kəməri mövcud idi. Ortada içi boş bir qab formasında olan böyük bir əlaqə antenası da maşının ön hissəsindəki dirəyə yerləşdirilmişdi. Asqı sistemi, V şəklində yuxarı və aşağı əyilmə ilə bir cüt üfüqi metaldan və şassi ilə yuxarı V formalı metal arasında yerləşən bir damperdən ibarət idi. Tamamilə yüklənmiş Ay avtomobili yerdən 36 sm hündürlükdə olurdu.